Badania z zakresu historii kobiet czy szeroko rozumianych studiów kobiecych prowadzone są w ośrodku białostockim od la t 90. tych. Problematykę kobiecą podjęli wówczas w swoich badaniach prof. dr hab. Halina Parafianowicz (w odniesieniu do Amerykanek z XIX i XX w.), prof. dr hab. Cezary Kuklo (dotyczące kobiety samotnej i rodziny z epoki nowożytnej), dr hab. Adam Dobroński, prof. UwB (na temat ziemianek i inteligentek łomżyńskich XIX w.). Wątki dotyczące dziejów kobiet z powodzeniem podejmowali również także m.in. dr hab. Jan Snopko, prof. UwB (kobiety i Wielka Wojna), dr Iwona Kulesza-Woroniecka (elity kobiece w XVIII w.).
Aktualnie badania dotyczące dziejów kobiet, prowadzone przez uczonych skupionych wokół Wydziału Historii i Stosunków Międzynarodowych można po części nazwać interdyscyplinarnymi. Historycy stanowią „pion główny” zespołu tych badań, jednak, co jest bardzo istotne, dziejami kobiet zajęli się również z dużym sukcesem, uczeni prezentujący inne dyscypliny, to jest prasoznawcy, politolodzy, prawnicy. Ośrodkiem skupiającym tych uczonych, z afiliacją Uniwersytetu w Białymstoku oraz różnych ośrodków naukowych w kraju, w tym koordynującym badania naukowe przez nich prowadzone dotyczące studiów kobiecych stał się właśnie Białystok.
W 2011 r. przy ówczesnym Wydziale Historyczno-Socjologicznym UwB prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz powołała Instytut Studiów Kobiecych, organizację zajmującą się badaniami naukowymi z zakresu historii kobiet i ich upowszechnianiem. W ramach współpracy Wydziału i Instytutu udało się zorganizować wiele cennych inicjatyw naukowych o zasięgu krajowym a nawet międzynarodowym (ponad dziesięć konferencji naukowych, w tym dwie we współpracy z Komisją Historii Kobiet Polskiej Akademii Nauk, kilka wspólnych publikacji, dwie wystawy o tematyce kobiecej, kilka eksperckich paneli dyskusyjnych, wiele warsztatów i sympozjów, szkoły letnie dla doktorantów i ich opiekunów). Taki sposób uprawniania nauki zaowocował silną pozycją instytucjonalną ośrodka białostockiego, czego owocem stało się powołanie z afiliacją Wydziału Historii i Stosunków Międzynarodowych „Czasopisma Naukowego Instytutu Studiów Kobiecych” (redakcja prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, dr hab. Adam Miodowski, prof. UwB), znajdującego się na liście czasopism punktowanych MNiSzW oraz Ośrodka Badań Historii Kobiet, jako platformy badań i wymiany wiedzy z zakresu tematyki dziejów kobiet, skupiającego badaczy z całego kraju.
Na badania naukowe dotyczące studiów kobiecych i ich upowszechnianie pozyskiwano z powodzeniem granty finansowane z NCN, MNiSzW, MKiDzN, instytucji samorządowych. Wyniki tych prac prezentowane były na konferencjach krajowych i zagranicznych (m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Kanadzie, Norwegii, Islandii, Finlandii, Niemczech, Liwie, Białorusi, Ukrainie), podczas zagranicznych wizyt studyjnych w europejskich ośrodkach akademickich (przykładem Reykjavik, Oslo, Sztokholm).
W ostaniem okresie Białystok stał się z pewnością jednym z kluczowych ośrodków badawczych w Polsce, gdzie realizowane są projekty naukowe dotyczące zwłaszcza historii kobiet z okresu od XIX w. do 1989 r., prasy dla kobiet, historii dziennikarstwa. Badania dziejów kobiet XIX i XX w. wzmacniane są również obszarami dotychczas pomijanymi w historiografii o tematyce kobiecej, to jest z okresu starożytności czy średniowiecza.
Projekty
Ludzie
Małgorzata Dajnowicz
Adam Miodowski
Justyna Zajko-Czochańska
Agnieszka Zaniewska
Dydaktyka
W ramach studiów historycznych prowadzoen są przedmioty monograficzne dotyczące zagadnień takich jak:
Elity kobiece XIX i XX wieku
Systemy polityczne
Ruchy społeczne i polityczne
Aktywność polityczna kobiet w XX wieku
Prasa jako źródło do badań historii
Najważniejsze publikacje
M. Dajnowicz, Polish Writers and Their Influence on Women’s Public Activity. The Case of Józefa Kisielnicka and Eliza Orzeszkowa, ,,Respectus Philologicus” 2015, nr 27 (32), s. 43-51.
M. Dajnowicz, Działalność polityczna kobiet Narodowej Demokracji w województwie białostockim II Rzeczypospolitej, „Niepodległość i Pamięć” 2016, nr 2 (54) s. 23-42.
M. Dajnowicz, ,,Zwierciadło” – platforma polityczna Ligi Kobiet w okresie PRL (1957-1961, 1982-1989), ,,Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2017, z. 3, s. 61-90.
M. Dajnowicz, Everyday Life and Duties of Polish Women in the Rural Provinces of North-East Poland during the First World War, ,,Women’s History Review” 2017, t. 26 nr 4, s. 597-607.
M. Dajnowicz, Działalność Ligi Kobiet na obszarze kraju w świetle czasopism organizacji , ,,Kobiety Dzisiejszej” ,,Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2018, z. 3, s. 57-74.
M. Dajnowicz, Główne kierunki działalności Ligi Kobiet w Polsce Ludowej do 1975 roku (ze szczególnym uwzględnieniem województwa białostockiego), „Prace Historyczne” 2018 nr 145 (3) s. 579-601.
M. Dajnowicz, Two faces of Polish women’s political activity: the women’s movement in the period from the end of the 19th century to the second half of the 20th century, ,,Women’s History Review” 2019, Published online: 06 Dec 2019, https://www.tandfonline.com/eprint/PRKTBQGKICGNBRIFPPYU/full?target=10.1080/09612025.2019.1698833
M. Dajnowicz, Liga Kobiet w okręgu łódzkim w latach 1945-1981. Główne obszary działalności organizacji, ,,Dzieje Najnowsze” 2019, nr 4, s. 75-90.
A.Miodowski, Local conditions for the activities of the League of Women structures in the Lower Silesia during the Stalinist period, „Społeczeństwo i Polityka”, 2018, nr 4, s. 137-155.
A.Miodowski, Działalność zagranicznych ruchów kobiecych w świetle publikacji „Pracy Kobiet” – organu prasowego Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet (marzec-grudzień 1946), „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 2020, nr 1, s. 97-112.
A.Miodowski, Działalność zagranicznych ruchów kobiecych w świetle publikacji „Naszej Pracy” – organu prasowego Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet (1947-1949), „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2020, nr 1(8), s. 140-157.
A.Miodowski, Partycypacja kobiet w obsadzie organów parlamentarnych i wpływ posłanek na stanowienie komunistycznego prawodawstwa na przykładzie reprezentantek Ligi Kobiet w Sejmie Ustawodawczym (1947-1952), „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2020, nr 36.
R. Suski, Senaculum, czyli senat kobiet w Historia Augusta – dyskurs
antychrześcijański czy mizoginizm?, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów
Kobiecych” 2019, nr 1(6), s. 174 – 187.
U. Sokołowska, Międzynarodowy Rok Kobiet 1975 na łamach „Kobiety i Życia”, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2019, nr 2 (7), s. 94-108.
U. Sokołowska, Role społeczne kobiet w świetle periodyku „Kobieta i Życie” na tle rzeczywistości Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w latach 1970-1989, Białystok 2018, ss. 363 (praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. Małgorzaty Dajnowicz).
J. Zajko- Czochańska, Koła Gospodyń Wiejskich na łamach „Przyjaciółki” w początkach lat 60, [w:] „Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych”,red. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Białystok 2017, s. 85-92.
J. Zajko- Czochańska, Problematyka polityki na łamach „Przyjaciółki” w latach 1970-1989. Przegląd problematyki, [w:] „Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Polityka w prasie kobiecej”, red. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Białystok 2019, s. 147-154.
J. Zajko-Czochańska, Monografia „Przyjaciółki”- zarys zagadnienia.,„Niepodległość i pamięć. Czasopismo Humanistyczne” 2019, nr 2 (66), s. 213-227.
J. Zajko-Czochańska, Kobiety i wybory na łamach „Przyjaciółki” w latach 1956-1976, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2019, nr 1 (6), s. 138-150.
A. Drozdowska, O działalności Ligi Kobiet w okręgu białostockim (w świetle „Naszej Pracy”), [w:] Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Polityka w prasie kobiecej, red. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Białystok 2019, s. 185-204.
A. Drozdowska, Liderki Ligi Kobiet wobec wyborów w latach 80. (w świetle „Naszej Pracy”, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2020, nr 1(8), s. 24 – 49.