Białystok ze względu na swoje położenie i historię jest silnie związany z dziedzictwem Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pracujący tu przez lata znakomici lituaniści jak Stanisław Alexandrowicz czy Jan Tęgowski prowadzili badania w zakresie kartografii Wielkiego Księstwa Litewskiego, sieci miejskiej, osadnictwa oraz genealogii dynastycznej. Litewsko-ruska magnateria jest w centrum zainteresowania Ewy Dubas-Urwanowicz, Jerzego Urwanowicza i prof. Marzeny Liedke. Zarówno w przeszłości, jak i dziś wielu badaczy prowadzi studia nad stosunkami religijnymi na terenach wchodzących w skład państwa litewskiego. Przez lata nad rzymsko-katolicką siecią parafialną badania prowadził prof. Józef Maroszek, ewangelikami reformowanymi zajmuje się prof. Marzena Liedke, dr Piotr Guzowski i dr Elżbieta Bagińska, unitami dr Wojciech Walczak i prof. Antoni Mironowicz. Ten ostatni wraz ze swoimi uczniami (prof. Piotrem Chomikiem i dr hab. Urszulą Pawluczuk) stworzył środowisko studiujące dzieje Cerkwi prawosławnej.
W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie historyków białostockich wzbudza gospodarka i przemiany militarne zachodzące w Wielkim Księstwie Litewskim (prof. Karol Łopatecki, prof. Marzena Liedke, dr Piotr Guzowski, dr Radosław Poniat). Efekty prac związane są z realizacją projektów badawczych finansowanych przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki i Narodowe Centrum Nauki. Rozwija się polsko-litewska współpraca zagraniczna (z Uniwersytetem Witolda Wielkiego oraz Instytutem Historii Litwy), a białostoccy historycy od lat są aktywnymi uczestnikami obrad Komisji Lituanistycznej przy Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk.
Projekty
Ludzie
Piotr Chomik
Piotr Guzowski
Marzena Liedke
Karol Łopatecki
Wojciech Walczak
Dydaktyka
Najważniejsze publikacje
S. Alexandrowicz, Kartografia Wielkiego Księstwa Litewskiego, Warszawa 2012.
S. Alexandrowicz, Studia z dziejów miasteczek Wielkiego księstwa Litewskiego, Toruń 2011.
P. Chomik, Zycie monastyczne w Wielkim Księstwie litewskim w XVI wieku, Kraków 2013.
M. Liedke, Od prawosławia do katolicyzmu: ruscy możni i szlachta Wielkiego Księstw Litewskiego wobec wyznań reformacyjnych, Białystok 2004.
M. Liedke, Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI-XVIII wieku: studium demograficzno-społeczne, Białystok 2016.
J. Maroszek, Pogranicze Korony i Litwy w planach Zygmunta Augusta: z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 2000.
A. Mironowicz, Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku, Białystok 2008.
A. Mironowicz, Prawosławie i Unia za panowania Jana Kazimierza, Białystok 1997.
U. Pawluczuk, Osiemnastowieczne Wilno- miasto wielu religii i narodów, Białystok 2015.
W. Walczak, Unicka eparchia turowsko-pińska w XVII-XVIII wieku: struktura organizacyjna, Białystok 2012.